• Stappenplan
• |
• Professionalisering leraar
• |
• po
• vo
• mbo

Leergemeenschap helpt leraren bij professionalisering digitale geletterdheid

In een professionele leergemeenschap krijgen leraren ruimte om praktijkvragen te stellen, ervaringen te delen en die met elkaar te onderzoeken. Daardoor voelen ze zich gesteund. Dit leidt vaak tot nieuwe producten voor collega’s en minder ‘taakeenzaamheid’. Ook op het gebied van digitale geletterdheid werkt zo’n samenwerking goed. Hoe kun je zelf aan de slag met een leergemeenschap? Dit stappenplan helpt je op weg.

Door de redactie

12 januari 2021

4 minuten lezen

Wat levert werken in een leergemeenschap op? 

Een leergemeenschap werkt met onderzoeken, ontwerpen, activerende werkvormen, en nieuwe aanpakken waarbij leraren zelf kennis leren opdoen. Hierdoor ontstaat toekomstgericht onderwijs – een perfecte aansluiting op de digitale wereld waarin leerlingen leven. De leergemeenschap ontwikkelt laagdrempelig professionaliseringsaanbod dat past bij de interesses en vaardigheden van leraren. 

Doordat leraren naast het lesgeven kunnen werken aan iets anders wat ze interesseert, vinden ze uitdaging in hun beroep. Dat draagt bij aan werkplezier. Veel voorlopers, zoals ict-coördinatoren, ervaren ’taakeenzaamheid’ binnen de eigen school. Bij elkaar komen in een leergemeenschap brengt herkenning, connectie en inspiratie. Ook worden de deelnemers ambassadeur van de school en hun eigen ontwikkeling.  

Werken in een leergemeenschap doet recht aan individuele behoeftes en interesses van leraren, zoekt steeds de verbinding met de werkpraktijk, gaat uit van adequate facilitering, en is ingebed in het schoolbeleid. Ook ligt er een sterke focus op self-efficacy van leraren; het geloof in eigen kunnen door de gemaakte producten te testen in het team. Deze factoren zijn ook herkenbaar vanuit de theorie van effectieve docentprofessionalisering. 

Hoe zet je een leergemeenschap op? 

Wil je een leergemeenschap voor professionalisering op digitale geletterdheid opzetten? Houd dan rekening met het volgende: 

Het begint met draagvlak, behoefte en facilitering

• Draagvlak creëren en behouden is noodzakelijk en vraagt doorlopend aandacht. Zowel voor het werken in de leergemeenschap als voor het thema waar het om gaat. Deze taak ligt bij procesbegeleiders. 
• Inventariseer persoonlijke, professionele behoeften van leraren of vraagstukken vanuit schoolbeleid. Zolang ze maar voortkomen uit de daadwerkelijke praktijk. 
• Een leergemeenschap valt of staat met facilitering. Denk aan voldoende uren en middelen.

Daarna komt inrichten, borgen en volhouden

• Werk met maximaal tien mensen per leergemeenschap, anders verdwijnt de cohesie. 
• Wijs twee procesbegeleiders aan: één met een expertrol en één voor de groepsdynamiek. 
• Maak een planning die aansluit bij de werkstructuur van het onderwijs. Als voorbeeld: stel de leergemeenschap op tijd samen, zodat de uren meekunnen in de jaartaken van deelnemers. Let ook op drukke periodes bij het plannen van bijeenkomsten. Dat is nodig om een continu werkend proces te borgen. 
• Wees scherp op verbinding tussen het team van de leergemeenschap-deelnemer, middenmanagement en schoolbestuur. 
• Neem de tijd: na drie jaar bouwen plukken de leergemeenschappen van het Kennisnetwerk Lerende Leraren nu de vruchten van hun ontwikkelwerk en aandacht voor gezamenlijk draagvlak. 

In 5 stappen naar een product

In een leergemeenschap werk je gezamenlijk aan nieuwe producten. Aan de hand van het voorbeeld van de professionele leergemeenschap Digitale Geletterdheid zijn er vijf stappen te geven om te komen tot een nieuw product dat leraren ondersteunt en tot schooltransformatie leidt.