- Uitleg
- |
- Beleid en organisatie
- |
- po
- vo
- mbo
Onderwijs en auteursrecht, wat mogen scholen wel en niet?
Mag je volgens het auteursrecht als leraar eigen leermaterialen online delen? Mogen leerlingen teksten van internet gebruiken voor een werkstuk? En wat moeten schoolbesturen regelen als leraren eigen leermaterialen maken? De bepalingen en de consequenties voor scholen komen aan bod in de nieuwe brochure 'Auteursrecht en internet, wat mogen scholen wel en niet'. Een paar belangrijke uitgangspunten.
Door Willem-Jan van Elk
Auteursrecht geeft de auteur zeggenschap over zijn werk. De auteur mag bepalen of zijn werk -een foto, een boek, een tekening, een tekst, een beeld- gepubliceerd mag worden. En of het dan ook gekopieerd, gedrukt of uitgegeven mag worden. Zelfs een korte tekst, gedicht, krantenbericht of een zelfgemaakte foto komt al snel voor bescherming in aanmerking.
Afkoopregeling voor scholen
Scholen mogen voor onderwijsdoeleinden een deel gebruiken uit auteursrechtelijke beschermde werken. Leraren mogen zowel video’s van YouTube en Uitzending Gemist laten zien in de klas als muziek laten horen. Ook is het toegestaan om online nieuwsberichten te gebruiken, of een paragraaf uit een boek te kopiëren voor gebruik in de klas. Dit alles valt onder de onderwijsexceptie.
De onderwijsexceptie is een afkoopregeling voor het onderwijs die het mogelijk maakt om gedeeltes van een werk over te nemen. Scholen betalen hiervoor een vergoeding via speciale afkoopregelingen. Betaalt een school geen vergoeding, dan kan de benadeelde auteur bij de rechter een schadevergoeding eisen.
Auteursrecht op online materiaal
Niet alleen in de klas wordt veel materiaal gedeeld, ook online gebeurt dit regelmatig. Vaak wordt gedacht op dat er geen auteursrecht zit op online materiaal. Dit is echter wel het geval. Wil een leraar een ‘werk’ (een tekst, foto of andere creatieve uiting) op sociale media delen? Dan is daar toestemming voor nodig van de auteur. Het posten op sociale media dient geen educatief doel, dus de onderwijsexceptie biedt geen uitweg.
De brochure gaat ook dieper in op vragen over het zelf (online) samenstellen van onderwijsmateriaal, bijvoorbeeld voor het gebruik op het digibord. Je mag materialen scannen, per e-mail naar de leerlingen versturen of het delen via de elektronische leeromgeving. Digitaal kopiëren is namelijk toegestaan, zolang het maar een klein gedeelte uit een werk is. Hoe klein is dit gedeelte? Een goed uitgangspunt is 10 procent met een maximum van 10 pagina’s.
Leerlingen en auteursrecht
Het auteursrecht heeft ook betrekking op creatief en eigen werk van leerlingen. Wil een leraar leermaterialen maken op basis van bijvoorbeeld werkstukken van leerlingen? Dan is toestemming van deze leerlingen nodig. Zijn zij jonger dan 18 jaar, dan moeten de ouders toestemming geven. Ook mag de leraar werkstukken van leerlingen niet zomaar op internet zetten.
Mogen leerlingen foto’s van internet gebruiken voor hun werkstuk? Ook hiervoor geldt dat de auteur toestemming moet geven. In sommige gevallen is die toestemming niet nodig, bijvoorbeeld als een plaatje onder het citaatrecht valt. Bij het citaatrecht gaat het niet alleen om een citaat, maar ook om het gebruik van plaatjes, schema’s of foto’s. Zo mag je citeren als het citaat inhoudelijk relevant is, en het mag maar een klein onderdeel uitmaken van het geheel. Een citaat moet ook kort zijn en de bron en de maker moeten worden vermeld.
Auteursrecht en internet
In deze publicatie bundelden wij de meest voorkomende vragen over auteursrecht en geven daar antwoord op.
pdf | 1.83 MB
