- Praktijkvoorbeeld
- |
- Leermiddelen
- |
- vo
Ambion-leerlingen kunnen met hun eigen device eenvoudig bij hun lesmateriaal
De ruim 3000 leerlingen van de 22 Ambion-basisscholen hebben met hun eigen tablet rechtstreeks toegang tot hun digitale leermiddelen. Dat gebeurt via JamF. Ambion heeft zelf de expertise in huis om dit te ondersteunen. Belangrijke succesfactor: een stichtingsbrede keuze voor het type device.
Door de redactie
Een astronautenpak is niet het eerste waar je aan denkt, als je als schoolbestuur overstapt op één platform voor alle leerling- en leraardevices. Toch toog ict-programmamanager en Apple-specialist Stef Heeling naar een kledingverhuurbedrijf. Een paashazenpak had hij ook nodig. En een kerstman-outfit. “Elke maand stond ik voor een green screen en nam ik vier korte filmpjes op, steeds in een apart pak. Daarin legde ik de Ambion-leraren en -leerlingen uit hoe ze met de iPads konden werken en leren.”
Dit praktijkverhaal beschrijft een mogelijkheid om leerlingen makkelijk toegang te geven tot hun digitale leermiddelen. Met de tool Inzicht in ict-voorwaarden kun je kijken hoe jullie onderwijsinstelling ervoor staat op dit thema zodat je weet waarmee je aan de slag kunt.
Interne programma’s en workshops
Over welke onderwerpen er extra uitleg nodig was, hoorde Heeling van schoolteams waar hij als toenmalig invalleerkracht over de vloer kwam. Onder de vlag van Ambion Talent ontwikkelden hij en zijn collega’s meerdere interne programma’s: workshops en trainingen waarmee leraren zich professionaliseren.
Eigen tablets
Inmiddels hebben alle leerlingen vanaf groep 3 hun eigen tablet – bij groep 1-2 is dat 1 tablet op 4 kleuters. Er ging een paar jaar overheen voordat Ambion dit voor alle scholen had gerealiseerd, vertelt Sijbrand Dijkstra in het bestuurskantoor in Oudeschoot. Hij is Beleidsadviseur Onderwijsinnovatie en ICT. “Al in 2011 wilden twee van onze scholen onderzoeken of het met de iPad mogelijk was om iedere leerling met een eigen device te laten werken. De één pionierde op het gebied van rekenonderwijs en de ander met wereldverkenning. Toen steeds meer Ambion-scholen eenzelfde ambitie kregen, hebben we hen uitgedaagd om met een plan te komen dat wij dan met bovenschoolse middelen zouden kunnen ondersteunen. Een aantal scholen ging direct met adaptieve software aan de slag. Andere begonnen met het formuleren van een visie op 1-op-1 onderwijs: waarom zouden we dat willen, en welk platform is dan daarvoor het beste?”
Als onze scholen verschillende platforms zouden kiezen, zouden we deskundigen nodig hebben voor Google, Apple en Windows
Regie en beheer in eigen huis
Uiteindelijk besloot Ambion om bovenschools voor één platform te gaan. Er werd een ict-expert in de arm genomen en Dijkstra en collega’s gingen het land in. Ze keken mee bij andere schoolbesturen, wogen de voor- en nadelen van Chromebooks en iPads af en kozen uiteindelijk voor iPads. Dat die keuze stichtingsbreed gemaakt werd, was praktisch ingegeven, vertelt Dijkstra: “We willen de regie en het beheer zo veel mogelijk in eigen huis hebben. Als onze scholen verschillende platforms zouden kiezen, zouden we deskundigen nodig hebben voor Google, voor Apple en voor Windows. Terwijl we graag een lean servicebureau hebben.” De directeuren van de Ambion-scholen volgden het bestuursadvies unaniem.
10 tips voor scholen die leerlingen met eigen devices toegang tot leermiddelen willen geven
- Zorg ervoor dat je op schoolniveau een gedegen visie hebt op 1-op-1-onderwijs en hoe je de devices daarbij wilt gebruiken.
- Zorg op bestuursniveau voor actieve betrokkenheid van de schooldirecteuren door de ontwikkelingen regelmatig en rechtstreeks met hen te bespreken.
- Blijf vanuit het bestuursbureau ook later in gesprek met de schooldirecteuren om handvatten voor sturing en doorontwikkeling te verkrijgen.
- Digitale geletterdheid bevat cruciale basisvaardigheden om 1-op-1-onderwijs tot een succes te maken, dus blijf investeren in professionalisering op dit punt.
- Weerstand bij leraren? Laat hen het werken met het nieuwe device eens zelf ervaren.
- Zorg dat zowel leerkrachten als leerlingen gebruikmaken van dezelfde hard- en software.
- Laat leraren en leerlingen leren met kleine stapjes (‘microlearning’).
- Vertel de leerlingen dat hun persoonlijke device bedoeld is om te leren, óók als ze hem mee naar huis nemen.
- Bezuinig niet op goede accessoires, zoals robuuste beschermhoezen.
- Kies zoveel mogelijk voor uniform beheer.
Kosten
Die gezamenlijke keuze maakte ook dat het financieel mogelijk werd om elke leerling met een eigen device te laten werken, legt Dijkstra uit. “Het 1-op-1 faciliteren van devices was een wens van de scholen die ze met eigen middelen niet konden realiseren. Nu konden we in de Ambion-begroting ruimte maken om dit ook financieel mogelijk te maken.”
Dat de aanschafkosten van Apple-devices doorgaans hoger liggen dan Windows-apparaten, blijkt onderaan de streep niet problematisch. “Door uniform te kiezen voor hoogwaardige apparatuur die in de praktijk langer meegaat dan de gekozen afschrijvingsperiode en ook dan nog een marktwaarde heeft, worden de daadwerkelijke kosten meerjarig steeds lager.”
Samen kiezen voor één systeem
Moeten alle scholen die dit soort onderwijs willen geven dan Apple-afnemers worden? Heeling: “Nee hoor. Met bijvoorbeeld Google Education kan er natuurlijk ook heel veel. Maar als je een uniforme keuze voor één systeem maakt, dan ontstaan er wél dit soort mogelijkheden.”
Transitie naar 1-op-1-onderwijs
Ambion ging getrapt over op 1-op-1-onderwijs met de iPads en niet alle scholen startten tegelijk. Tijdens dit proces ging het bestuurskantoor regelmatig langs bij de scholen om met de directeuren in gesprek te gaan. De transitie heeft vrij lang geduurd, vertelt Dijkstra: “In 2018 werkten alle scholen nog met Windows, op vijf ervan kregen de leerlingen 1-op-1 onderwijs. Maar als je een heldere visie hebt en daardoor heldere keuzes maakt, dan ontstaan er ook heldere mogelijkheden.”
Ondersteuning dicht bij het onderwijs
Die heldere mogelijkheden zitten nu naast hem, wijst Dijkstra. Bart Kruijt werkte al bij Ambion als conciërge-met-lesbevoegdheid, en is nu een van de bovenschoolse ict-beheerders. Kruijt: “Wij beheren alle devices die we binnen de organisatie gebruiken. We richten ze in, kennen Apple-id’s toe en beantwoorden vragen van leerlingen en leraren.” Ict-programmamanager Stef Heeling had ook een onderwijsachtergrond toen hij als Apple Professional Learning Specialist scholen hielp met de configuratie van iPads en het nadenken over de toepassing in het onderwijs. Deze kennis nam hij mee naar Ambion toen hij daar ook als invalleerkracht aan de slag ging.
Daarnaast introduceerde Ambion ‘i-coach+’ers’: leraren die enkele uren worden vrijgemaakt om collega’s onderwijskundig te ondersteunen bij het gebruik van ict in hun lessen. Zo heeft de stichting zelf genoeg onderwijskundige en ict-expertise in huis om alle scholen te kunnen bedienen.
Ondersteuningsloket
Kleine stapjes volgden, met veel trial and error. Er was vaak weinig animo voor om deel te nemen aan de webinars en workshops, en soms was er weerstand, vertelt Dijkstra. “Maar alle scholen wilden meer gepersonaliseerd leren.” Veel aandacht voor professionalisering van de leraren hielp. En áls er al twijfel was, dan verdween die toen de coronapandemie uitbrak. Bart opende een loket voor problemen met Apple-id’s. “Binnen een week konden al onze leerlingen thuis aan het werk”, vertelt hij. Er volgden meer ludieke uitlegfilmpjes, met Heeling in gekke pakken. ‘Hoe deel ik mijn scherm?’, ‘Hoe zet ik opdrachten klaar?’, ‘Hoe kan ik Facetimen?’ Stap voor stap werden leraren en leerlingen handiger. Die professionalisering hielp de leraren ook toen ze na corona weer ‘gewoon’ les op school konden geven.
Met een tik op de iconen openen de leerlingen de educatieve programma’s waarmee ze direct aan de slag kunnen
Toegang tot digitale leermiddelen
De leerlingen leren als kleuter al hoe ze moeten inloggen met hun eigen account, en dat account krijgen ze (inclusief hun ‘werkjes’ uit groep 1 en 2) in groep 3 mee op hun eigen tablet. Met Apple School Manager en JamF school richten de ICT-beheerders de groepen zo in dat leerlingen en leraren elkaar kunnen vinden. Ook zorgen ze ervoor dat alle door de leraar gewenste digitale leermiddelen toegankelijk zijn op de tablets via apps en webclips. Met een tik op de iconen openen de leerlingen de educatieve programma’s waarmee ze direct aan de slag kunnen. Alleen de programma’s achter Basispoort vragen een extra log in.
Leraren
De Ambion-leraren hebben (naast hun eigen iPad met pencil) een MacMini met toetsenbord op hun bureau, voor de administratieve taken na schooltijd. Niet-lesgevend personeel werkt op MacBooks.
Device beïnvloedt toegang
Opvallend: de Ambion-scholen werken zonder digiborden. Elke groep heeft een 65”-televisie met Apple TV. Dat is goedkoper; het werkt goed maar niet perfect, legt Kruijt uit. “Sommige methodemakers gaan ervan uit dat iedere school met digiborden werkt. Filmpjes in hun content werken dan wel op de iPad, maar niet op het scherm.” De keuze voor een bepaald device beïnvloedt dus de (in dit geval klassikale) toegankelijkheid van het lesmateriaal. Kruijt: “Met de MacMini en een HDMI-kabeltje lukt het wel, maar dan kunnen leraren dus niet meer flexibel met hun iPad door de klas lopen om vanaf die iPad het lesmateriaal te tonen aan de groep.”
Digitale vaardigheden trainen met Digitizers
Ondertussen werken Heeling en collega’s gestaag door aan allerlei materialen. Zoals de Ambion Digitizers – een soort digitale speelkaarten om (op verschillende niveaus en rondom verschillende thema’s) digitale vaardigheden te ontwikkelen.
Hoe is de toegang tot digitale leermiddelen bij jullie geregeld?
Een goede toegankelijkheid van digitale leermiddelen is essentieel voor leerlingen en leraren. Om dat te kunnen garanderen, zijn er een aantal zaken te regelen. Met de tool Inzicht in ict-voorwaarden ontdek je hoe jouw organisatie ervoor staat. Met kleine aanpassingen kun je vaak al veel verbeteren!
Direct naar de tool Inzicht in ict-voorwaarden