In gesprek met Boudewijn Mayeur

Wat doet een digitale wijkagent?

“Ik spoor strafbare feiten op die online gepleegd worden. Maar ik zoek bijvoorbeeld ook vermiste minderjarigen op die online wel gewoon traceerbaar zijn. En ik ben de oren en ogen van de politie op plekken als Habbo Hotel, Facebook en Twitter. Waar ‘analoge’ wijkagenten een buurt in de gaten houden, surveilleer ik dus online. Solange Jacobsen van de stichting Mijn Kind Online schakelde mij in om te adviseren bij de zaak van Freek.”

Hoe kan het dat de moeder van Freek werd weggestuurd toen ze aangifte kwam doen op het politiebureau?

“Wat ik merk is dat er nog een vertaalslag moet plaatsvinden van online misstanden naar strafbare feiten in de analoge wereld. Dat wordt vaak als ingewikkeld ervaren. Terwijl het eigenlijk best eenvoudig is. Belediging via internet valt gewoon onder belediging, en oplichting via Marktplaats is gewoon oplichting. Waarschijnlijk kon de baliemedewerker die vertaalslag op dat moment niet maken. Er wordt hard aan gewerkt politieagenten op dit gebied bij te spijkeren. En hopelijk komen er meer digitale wijkagenten.”

Wat denkt u van de identiteitshack van Freek?

“Dit is heel extreem, op zo’n grote schaal hebben we het in Nederland nog niet eerder gezien. Het is bijna stalking. Maar dat wil niet zeggen dat het niet vaker voorkomt. Er zijn genoeg boze of beledigde ex-vriendjes of –vriendinnetjes die onder de naam van hun ex een fake-account op Facebook aanmaken en de ander zo zwart proberen te maken.”

Wat raadt u mensen aan die slachtoffer zijn van zo’n hack of lastercampagne?

“Je moet proberen de schade zo beperkt mogelijk te houden. En dat betekent: zelf snel actie ondernemen. Bij een enkele tweet kun je nog wel de twitteraar zelf verzoeken zijn tekst of foto te verwijderen. Je kunt dat ook aan je eigen wijkagent vragen, die houdt steeds meer de sociale media in de gaten. Daarbij is het verstandig direct een melding te maken bij het internetbedrijf om het materiaal verwijderd te krijgen. En natuurlijk kun je aangifte doen als het om bijvoorbeeld belediging, laster of smaad gaat. Maar dat zou misschien wel de laatste stap moeten zijn. Met een aangifte geef je de politie opdracht om onderzoek naar de dader te doen. Het is dus geen oplossing voor het verwijderen van alle beelden die online staan. We zullen onder andere gegevens van de dader opvragen en kijken of deze te vervolgen is. Zo’n onderzoek vergt tijd. Het is voor de Nederlandse politie niet altijd even gemakkelijk om snel de medewerking van buitenlandse providers te krijgen.”

Maar bedrijven als Facebook en Twitter hebben logge, ondoorzichtige klachtenprocedures. En zeggen dat ze in het geval van Freek zijn echte naam en zijn ‘alter ego’ niet kunnen ontkoppelen.

“Volgens mij is het probleem eerder dat deze bedrijven vaak een andere definitie hebben van strafbare feiten dan wij, zij beroepen zich eerder op het recht op vrijheid van meningsuiting. Maar het is hoe dan ook van groot belang dat die procedures versimpeld worden en dat er ook echt iets met klachten wordt gedaan.”

Wat adviseert u de ouders van Freek?

“Zij moeten nu afwachten wat de Officier van Justitie besluit. Het is goed dat ze hem een brief hebben geschreven over de impact die de acties van de verdachte op haar, Freek en het gezin hebben. Meer kan ze niet doen.”

Vindt u dat Freek zijn naam zou moeten veranderen?

“Nee, dan hebben de daders gewonnen. Al is de keus uiteraard altijd aan Freek en zijn ouders.
Ik adviseer ze te proberen zoveel mogelijk van internet te verwijderen, maar hoop dat ze het dan laten rusten. Je weet niet hoe het over een paar jaar zal zijn, misschien is het dan wel weggezakt.”