Doorgaan naar hoofdinhoud

Cursus ‘Samen repareren we het internet’ voor lerarenopleiders

Wil je leren hoe scholen eerlijker, rechtvaardiger en inclusiever kunnen omgaan met digitale technologie? Dan is de cursus ‘Samen repareren we het internet’ van Marleen Stikker wellicht iets voor jou. Lerarenopleiders en -begeleiders kunnen kosteloos aan deze cursus deelnemen. De live-bijeenkomsten vinden plaats op 27 september en 15 november 2024. Verder volgen deelnemers vier online modules op een zelf gekozen tijd.

Logo Kennisnet

Door de redactie

26 augustus 2024
5 minuten lezen

De cursus is onderdeel van het leertraject ‘Samen repareren we het internet’, een samenwerking tussen Kennisnet en Waag Futurelab. Waag houdt zich al meer dan 25 jaar bezig met het doordacht inzetten van ict op basis van publieke waarden. “Doel van dit leer-onderzoektraject* is weer grip krijgen op de digitale publieke ruimte voor het onderwijs door de invloed van big tech in toom te houden”, vertelt Harriët Leget, coördinator van het traject en adviseur digitale geletterdheid bij Kennisnet. Dat wil zeggen dat lerarenopleiders en dus ook scholen zelf invloed leren uitoefenen op ontwikkelaars van nieuwe technologieën.

Niet alles wat kan, moet je ook willen gebruiken

“Daarbij is oog voor de doelen uit de Kennisbasis en de conceptkerndoelen voor digitale geletterdheid. In het Theatrum anatomicum van de Waag, waar vroeger mensen werden ontleed, ga je nu de anatomie van bijvoorbeeld ChatGPT of andere AI ontleden.” Ook is er volop aandacht voor de ethische kant en open source, want we willen technologie die voldoet aan ethische, pedagogische een didactische waarden. “Het adagium is: niet alles wat kan, moet je ook willen gebruiken.” 

Twee live-bijeenkomsten en vier online modules

De cursus bestaat uit twee live-bijeenkomsten bij Waag Futurelab in Amsterdam onder leiding van internetpionier en Waag-oprichter Marleen Stikker. Daarnaast volgen de deelnemers vier online modules in hun eigen tijd. Tijdens de bijeenkomsten maakt Marleen, samen met een aantal Kennisnet-adviseurs en alle deelnemers, de vertaalslag van internet en nieuwe technologieën in het algemeen naar de specifieke situatie in het onderwijs. “Cocreatie is een belangrijk onderdeel van deze bijeenkomsten”, zegt Harriët.

Leerdoelen – wat neem je mee naar je collega’s/studenten?

  • Kennis en achtergrondliteratuur, ook om te delen met collega’s en om studenten mee te nemen in het gedachtegoed over publieke waarden en digitalisering. 
  • Kennis en tools voor het vormgeven aan technologie met oog voor publieke waarden. 
  • Kennis, specifiek ook over big tech, om het curriculum verder te ontwikkelen. 
  • Kennis en tools om onderwijs op het gebied van digitale geletterdheid te verrijken. 
  • Digitale didactiek: hoe kan ik zelf doordacht technologie inzetten in mijn lessen? 
  • Kennis en begrip van de pedagogische en didactische impact van het ontwerp van digitale middelen. 
  • Kennis uitwisselen en netwerken met collega’s van andere hogescholen. 

Ethiek, pedagogiek en didactiek

“Deelnemers leren nog beter digitaal bewuste keuzes maken op basis van de waarden autonomie, rechtvaardigheid en menselijkheid”, vervolgt Harriët. “En ze onderzoeken samen met experts hoe je die ethische kant kunt verbinden aan de didactische en pedagogische kant. Het gaat dus niet alleen om hoe je als school bewuste keuzes kan maken in de aanschaf van technologie, maar ook om het vergroten van je digitale geletterdheid als leraar cq. leraaropleider en het vergroten van de digitale geletterdheid van leerlingen.”

De cursus wakkert ook je creativiteit aan. “Die heb je nodig om mee te kunnen helpen vormgeven aan internet en technologie, waarbij publieke waarden hoog in het vaandel staan. Uiteindelijk gaat het er dus om dat je de goede kanten van internet en technologie weet te versterken en de negatieve kanten van minder invloed kunt laten zijn.” 

Sparren en samenwerken

Tijdens de bijeenkomsten is er gelegenheid om ideeën met andere lerarenopleiders uit het hele land uit te wisselen. Zo kunnen nieuwe samenwerkingen ontstaan en bestaande samenwerkingen worden versterkt. De leeropbrengsten van het traject ‘Samen repareren we het internet’ moeten uiteindelijk door alle lerarenopleiders in Nederland kunnen worden benut.

Meer informatie over de cursus en de vier online modules

Er kunnen dertig lerarenopleiders deelnemen aan deze cursus en ruim de helft van de plekken is al vergeven.

Deelnemers vertellen waarom ze zich hebben ingeschreven

Monique Leygraaf, lector kansengelijkheid IPABO: “Vanuit een social justice-perspectief houd ik me bezig met vraagstukken rond macht en digitalisering. Met collega’s werk ik samen aan het bevorderen van kritische digitale geletterdheid. Dus ik doe graag mee!”

Koen Jansen, HAN: “Ik ben als docent digitale geletterdheid geïnteresseerd in dit onderwerp en zie het allereerst als een professionalisering. Daarnaast zijn dit onderwerpen die we meegeven aan studenten, dus het is voor mij ook belangrijke input in ons nieuwe curriculum. Tevens vind ik het een belangrijk netwerk om bij aangehaakt te zijn. We zijn steeds meer samen aan het doen met verschillende pabo’s en de twee bijeenkomsten zullen ook bijdragen aan dit netwerk, de ontwikkelingen en kennisdeling.”

Rianne van den Berghe: “Ik ben als associate lector verbonden aan drie hogescholen, waarbij ik lesgeef in Onderwijs en Technologie. In deze master proberen we leerkrachten en andere onderwijsprofessionals op te leiden tot kritische experts op het vlak van onderwijstechnologie. Zij kunnen op hun scholen het verschil maken, doordat ze bijvoorbeeld als ict-coördinator een belangrijke rol spelen bij het nemen van beslissingen over de inzet van technologie.”

Maarten Walet, onderwijskundige mbo: “Digitale media en apps worden over het algemeen ontworpen om winst te maken. In het onderwijs wordt bij innovatie vaak gekeken naar de leeropbrengst van applicaties, de overige ‘winst’ of effecten van het gebruik (dataverzameling) worden niet herkend of voor lief genomen. Ik ben op zoek naar een manier om bestuur, beleidsmakers en gebruikers bewuster te maken van de bijeffecten van digitaliseren van het onderwijs.”

Lerarenopleider pabo: “DG zit best sterk in het curriculum bij de pabo, maar dit onderdeel is echt onderbelicht. Belangrijk om hier met studenten aandacht aan te besteden. Ben zelf ook al vaak in de valkuil getrapt van de invloed van big tech. Door mijn kennis te vergroten kan ik dit vertalen naar onderwijsaanbod.”

* Over ‘Samen repareren we het internet’

In de pilot ‘Samen repareren we het internet’ proberen betrokken partijen er met een onderzoeksvoorstel voor te zorgen dat lerarenopleidingen (en daarmee het primair en voortgezet onderwijs) bewustzijn en handelingsperspectief krijgen om alternatieve benaderingen te onderzoeken voor de problemen die rond het internet zijn ontstaan. Daarmee kunnen ze het curriculum van de lerarenopleidingen verrijken en wordt er gewerkt aan kennisontwikkeling over de publieke ruimte. Ook wordt de implementatie hiervan in het onderwijs onderzocht.

De onderwerpen waarover wij publiceren