• Onderzoek
• |
• Beleid en organisatie
• |
• po
• vo
• mbo

Smartphone in de klas: 'Er is geen one size fits all-oplossing'

Hoe effectief zijn lessen waarbij de mobiele telefoon wordt gebruikt en wat zijn randvoorwaarden om te komen tot een toegevoegde waarde van de mobiele telefoon bij het onderwijs? Nadira Saab gaf antwoord op deze vragen in een position paper aan de Tweede Kamer.

Door de redactie

13 april 2023

3 minuten lezen

Positieve aspecten van smartphone in de klas

Hoewel mobieltjes enorm kunnen afleiden, blijkt uit verschillende onderzoeken dat het gebruik van smartphones in de klas positieve effecten kan hebben op het leerproces. Een voorbeeld hiervan is een meta-analyse van 160 vergelijkingen tussen het wel en niet gebruiken van mobiele technologie die onlangs is uitgevoerd. Belangrijk bij gebruik van mobieltjes voor het onderwijs is dat aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan. “Voor effectief mobiele telefoongebruik is het noodzakelijk dat leraren in staat zijn te zorgen voor goed klassenmanagement en kunnen omgaan met leerlingen die zich niet aan de gestelde regels houden”, stelt Saab.

Telefoonafspraken maken met leraren en leerlingen

Een andere essentiële voorwaarde voor effectieve inzet van mobiele telefoons is het maken van goede en gedetailleerde afspraken binnen de school waaraan leraren zich kunnen en moeten houden. Het smartphonebeleid hoort aan te sluiten op het schoolbeleid, de onderwijsvisie en de leerdoelen van de school. Dit betekent dat schoolbeleid wordt afgestemd met het lerarenteam en dat er rekening wordt gehouden met de mogelijkheden en competenties van de leraren. Saab: “De reden dat veel leraren nu zeggen dat ze voor een smartphoneverbod zijn, zou een schoolbeleid kunnen zijn dat niet past bij wat de leraren wensen of niet door hen kan worden of wordt uitgevoerd. Smartphonebeleid kan veel gedetailleerder worden geformuleerd dan alleen: wel of geen mobiele telefoon toestaan in de klas. Je kunt leerlingen laten meedenken, je kunt kijken waar de mobiele telefoon op jouw school meerwaarde heeft en daarop focussen.”

Handvatten voor didactiek en zelfregulatie essentieel

Daarnaast is het belangrijk dat leraren weten hoe ze de mobiele telefoon effectief kunnen inzetten voor onderwijsdoeleinden (effectieve didactiek) en welke applicaties nuttig zijn voor hun vak. Een ander cruciaal aspect is dat leerlingen leren hoe zij hun mobiele telefoongebruik zelf kunnen reguleren. “Dit is een aspect dat ik graag nog verder zou onderzoeken”, zegt Saab. “Het speelt natuurlijk niet alleen op school, maar ook in de privésfeer en zeker niet alleen bij het maken van huiswerk. Je kunt bijvoorbeeld wel zeggen: niet op sociale media kijken als je huiswerk maakt, maar apps als TikTok en Instagram blijven trekken. Hoe ga je hiermee om? Daar kun je op school ook over in gesprek gaan met leerlingen. Hoe kun je ervoor zorgen dat je je smartphonegebruik onder controle krijgt en niet te veel wordt afgeleid door sociale media?”

Maatwerk per school

Nadira Saab pleit voor maatwerk per school. “Zoals er geen één type leraar of één type school is, is er ook geen one size fits all-oplossing. Dat er iets moet gebeuren is een feit: op veel scholen leidt het mobieltje in de klas af van het leren. Maar omdat mobiele telefoons een educatieve meerwaarde kunnen hebben en er verschil in behoefte en visie is tussen leraren en scholen met betrekking tot het gebruik van mobiele telefoons voor het onderwijs, maakt een door de overheid opgelegd verbod de kwestie alleen maar ingewikkelder.”

“Sommige scholen hebben baat bij een verbod, bij andere scholen past het gebruik van de mobiele telefoon in de klas bij de visie op onderwijs en de leerdoelen die een school gesteld heeft. Die scholen willen mobiele telefoons gebruiken om het leerproces te ondersteunen en te bevorderen. Hoe zij dit willen bewerkstelligen, kan ook per school verschillen. Maar als zij dit effectief willen doen, zullen zij de randvoorwaarden in acht moeten nemen. Scholen kunnen niet als vanzelfsprekend aan alle randvoorwaarden voldoen. Het bieden van een integrale aanpak die scholen ondersteuning biedt bij de implementatie van deze randvoorwaarden is aan te bevelen.”