• Opinie
• |
• Artificial intelligence
• |
• po
• vo

'Standaard ingrediëntenlijst voor AI in het onderwijs'

De Themacommissie Digitalisering van de PO-Raad en VO-raad heeft een advies gegeven over het gebruik van artificial intelligence (AI) in het onderwijs. Hoe ga je er als schoolorganisatie mee om en hoe houd je de regie? Die behoefte aan regie is er, want soms lijkt het alsof er iedere dag iets nieuws op de markt komt met AI-technologie.

Door Larissa Zegveld

17 juni 2024

4 minuten lezen

Dat is – zeker ook voor het onderwijs – geen eenvoudige opgave, want je wilt grip krijgen op iets waarvan je nog lang niet weet wat het allemaal kan en wat het allemaal precies gaat betekenen. We zitten, in de woorden van de themacommissie, ‘in een continu leerproces’. 

De commissie geeft vijf adviezen, die ik hier nu niet allemaal noem. Zij adviseert haar leden om ‘weloverwogen om te gaan met de inzet van AI’. Mooi dat we in de Maand van AI de eerste versie van een Handreiking AI voor scholen hebben kunnen presenteren met duiding, tips en suggesties hiervoor. Daar wil ik wat dieper op ingaan. 

Weten schoolbesturen goed wat er op dit moment allemaal de school binnen komt en in welke producten AI zit? Want dat is nog best lastig. AI voor beslissingsondersteuning is er al een tijdje; die helpt ons om snel data te analyseren. En natuurlijk weten we dat ChatGPT een vorm van AI is die erg bruikbaar kan zijn, ook in het onderwijs. Maar mijn vraag aan schoolbesturen en scholen is: weet je wat er allemaal nog meer aan toepassingen draait met behulp van AI? En waarom is het zo belangrijk dat dat inzicht er is? 

De Microsofts en Googles van deze wereld bouwen AI standaard in als ‘hulpmiddel’ in hun applicaties. Ook aanbieders van educatieve technologie maken gebruik van AI en zo gaan we ongevraagd en ongemerkt steeds meer AI toepassen. Dat kan heel behulpzaam zijn, maar je wilt dit als schoolorganisatie weloverwogen kunnen doen. Je wilt jezelf de vraag kunnen stellen: is de inzet van artificial intelligence waardevol voor onze school, en op welke manier? Welke besluiten neemt een AI-toepassing, welke data gaan hier rond en welke invloed heeft het op het leerproces van mijn leerlingen? Pas als je hier een antwoord hebt, kan er sprake zijn van ‘weloverwogen omgaan met AI’.  

Vooralsnog lijkt het wijs de inzet van AI te beperken tot niveaus waarbij de leraar het leerproces kan monitoren en waar nodig kan interveniëren.

Scholen moeten kunnen weten in welke producten AI wordt gebruikt. Dat is niet altijd zo, en tot die tijd zou ik adviseren: zorg dat het applicatielandschap in jouw schoolorganisatie inzichtelijk is. Dat is altijd verstandig natuurlijk, maar ook zeker op het gebied van AI. Intussen moeten we er ons als sector hard maken voor goede aanvullende afspraken met leveranciers. Die moeten gaan over het voldoen aan onze publieke waarden bij AI-toepassingen en vooral ook over transparant gebruik van AI  in de applicaties.

Eigenlijk net als er met medicijnen gebeurt. Voordat een medicijn op de markt komt, wordt het uitvoerig getest en het verschijnt niet op de markt zonder ingrediëntenlijst. Meer regie en invloed op de activiteiten van grote leveranciers in het onderwijs is dan ook zeer terecht; één van de adviezen van de themacommissie. 

En tot die tijd? Wat te doen met de huidige en snel opkomende AI-toepassingen die ook echt mooie nieuwe mogelijkheden bieden, maar waarvan je nog niet goed weet wat de impact is op het leerproces en de ontwikkeling van kinderen? Maak daarin je eigen afweging passend bij jouw onderwijsvisie. Bij twijfel niet inhalen. Durf soms óók te zeggen: wij zien die mogelijkheden, maar we weten nog niet of dit echt bij ons past en wat de gevolgen zijn voor onze school. Dan is het prima om nog even te wachten en de ontwikkelingen in de gaten te houden.

Over de auteur Larissa Zegveld

Larissa Zegveld is directeur-bestuurder van Kennisnet