- Praktijkvoorbeeld
- |
- Technologische innovatie
- |
- po
- vo
Minecraft op school – 2 voorbeelden uit de praktijk
Computergames nemen een groot deel van de vrije tijd van veel kinderen en jongeren in beslag. Om de lesstof beter aan te laten sluiten op hun digitale leefwereld, maakt een aantal scholen gebruik van het populaire Minecraft. Hoe werkt dit in de praktijk? We volgden twee scholen die het computerspel inzetten. Stichting Orion, dat speciaal primair en voortgezet onderwijs biedt aan leerlingen van 4 tot 20 jaar en De Cingel, een openbare basisschool met 100 leerlingen.
Door Wietse van Bruggen, Els Booij
In dit praktijkvoorbeeld lees je over de ambities van de scholen met Minecraft, de inzet van de virtuele omgeving in de praktijk en de lessen die we daar uit kunnen trekken.
Twee scholen, twee ambities
Stichting Orion, een school voor speciaal onderwijs, zet Minecraft in voor autistische leerlingen met als doel om deze leerlingen uit te dagen meer van zichzelf te laten zien, en te leren hoe ze met anderen kunnen samenwerken, communiceren en verbinding te maken met anderen en hun omgeving. Bij het project dat daarvoor gestart is, moesten leerlingen zelf actief met de inhoud van verschillende vakken aan de slag.
Openbare Basisschool De Cingel is onderdeel van de Elan Onderwijsgroep die bestaat uit twintig scholen in Friesland. Het bestuur zocht naar een manier om de scholen te stimuleren om met 21e eeuwse vaardigheden aan de slag te gaan. Omdat Minecraft for Education al beschikbaar was voor de scholen als onderdeel van Office 365 was het een logische keuze. Leerlingen begonnen met een kleine opdracht: hun eigen school nabouwen. Daarna, indien succesvol, was de ambitie te onderzoeken hoe de school dergelijke opdrachten aan specifieke bestaande lesinhoud kon koppelen.
Minecraft is een online omgeving waarin iemand zelf gebouwen en constructies kan maken en hierin zelf kan rondbewegen. Dat kan hij of zij alleen doen of in samenwerking met anderen. In 2021 had het programma 140 miljoen gebruikers die maandelijks actief waren.
Minecraft in de praktijk: Orion
De leerlingen die aan het project meededen kenden Minecraft al. Zij hebben zelf de Minecraft-omgeving opgezet. Daarvoor hebben ze gebruikgemaakt van de reguliere versie van Minecraft en niet van Minecraft for Education. Er waren twee leraren betrokken: een wiskundedocent met interesse in architectuur en een cultuurdocent. Ze wisten niets van Minecraft of hadden slechts beperkte voorkennis.
In de virtuele omgeving maakten leerlingen verschillende soorten bouwwerken in verschillende soorten stijlen. De leraren begeleidden dit met vakinhoudelijke kennis en stelden veel vragen, bijvoorbeeld over de architectuur. De leerlingen moesten in de Minecraft-omgeving leren samenwerken met elkaar en samen vraagstukken oplossen als: waar komen de verschillende bouwwerken en wie doet wat. Samen in een online omgeving werken vereist veel communicatie. Het sociale aspect was dan ook een belangrijk aspect in dit project.
De psychische component was voor ons het belangrijkste. Wat gebeurt er nou als je met dat soort omgevingen aan de slag gaat? En hoe kun je dat op de juiste manier begeleiden?
Minecraft in de praktijk: De Cingel
De leerlingen van De Cingel begonnen met een kleine opdracht: het nabouwen van een woonhuis in Minecraft for Education. Deze omgeving was al onderdeel van het Microsoft-pakket van de school. Kinderen gingen met iPads door de ruimtes heen die ze na gingen maken. Ze maakten foto’s en aantekeningen en gingen daarna aan de slag met het bouwen. De leraar keek mee in de omgeving en kwam er zo steeds beter achter hoe de Minecraft-omgeving werkt. Minecraft for Education is zo ingericht dat de leraar het gevoel heeft controle te hebben over wat er gebeurt. Op die manier weet een leraar steeds beter welke rol hij of zij kan pakken en zo komt de interactie automatisch op gang.
Het gevoel van controle kan belangrijk zijn, het geeft de leraar het vertrouwen met de omgeving te kunnen werken.
Na deze fase is de school gaan nadenken over manieren waarop deze technologie inzetbaar is als onderdeel van het curriculum. Dat is gebeurd bij lessen over de VOC. De lessen over VOC-schepen zijn nu gekoppeld aan Minecraft. De leerlingen maken boten na en geven er informatie bij die ze hebben opgezocht. Hierdoor ontstaat een soort virtueel museum.
De objecten die de leerlingen in Minecraft maken, zijn het eindresultaat van hun onderzoek. Het is dus ook echt een onderdeel van het curriculum geworden. De leerlingen werken in een groepje en presenteren het eindresultaat voor de klas. Naast een afsluitende toets voor leerlingen, telt het eindresultaat van de Minecraft-activiteiten ook mee voor het eindcijfer.
Geleerde lessen
Leerlingen in de lead
Bij zowel Orion als De Cingel waren de leerlingen in de lead. Zij moesten zelf hun onderzoeksvraag bedenken en zelf uitdenken hoe ze het project gingen aanpakken. Dat werkte bij beide projecten goed.
Leraar als coach
Voor leraren was dit ook een leerproces om dit soort activiteiten te begeleiden. Wat bij beide scholen goed werkte was dat leraren begeleidende vragen stelden.
Zodra de opdracht loopt, moet je je opstellen als coach. Er zullen irritaties ontstaan, als die er zijn moet je daar direct scherp over zijn.
Communiceren en samenwerken
Voor het slagen van het project moesten leerlingen meer met elkaar communiceren. Ze moesten bij de processen meer van zichzelf blootgeven en samen afspraken maken om het te laten werken. Met name voor de autistische leerlingen van Stichting Orion was dat heel lastig, maar het lukte wel. Uiteindelijk gingen de leerlingen ook in de vakantie door met het project.
Ook bij De Cingel moesten leerlingen afspraken maken voor het werken in Minecraft. Bijvoorbeeld over het gebruik van de chat. Het werken in Minecraft leverde naast het vakinhoudelijke aspect dus ook veel lessen op voor leerlingen over online samenwerken en omgangsvormen. Het was een toegevoegde waarde van deze online omgeving om juist daar op te kunnen reflecteren.
Je kunt allerlei beesten neer laten ploffen. Dat is leuk, maar niet handig. We hebben afgesproken dat je nooit iets van een ander mag beschadigen. En meteen de koppeling gemaakt met online pesten.
Adviezen en tips
Zelf aan de slag met Minecraft op school? Maak dan gebruik van de onderstaande adviezen.
Begin met iets haalbaars
Kijk pas daarna naar complexere projecten. Bijvoorbeeld: bouw een woonhuis of bouw de school na. Leraren raken op die manier vertrouwd met de omgeving, leren welke rol ze in het project kunnen nemen en hoe ze controle houden. Met een simpele startopdracht win je leerlingen voor het werken met Minecraft. Daarna zijn er meer opdrachten aan te koppelen.
Help leraren vertrouwd te raken met de omgeving
Een training voor leraren kan helpen om hen de omgeving te leren kennen. Starten met een simpel project helpt hierbij. Minecraft for Education is voor leraren misschien de eenvoudigste omgeving, omdat die al functionaliteit heeft ingebouwd om de leraar te ondersteunen. Bij de reguliere versie moeten er meer technische zaken worden geregeld voordat met de omgeving gewerkt kan worden.
Technisch is het helemaal niet ingewikkeld. Je moet zelf een wereld op kunnen starten en aan een aantal randvoorwaarden denken, maar moeilijk is het niet.
Onderzoek de mogelijkheden voor online onderwijs op afstand
In dit soort omgevingen kunnen leerlingen goed samenwerken. Het lokt bovendien een andere interactie uit dan bijvoorbeeld een videoconference. Het is een gezamenlijke omgeving die de leerlingen zelf kunnen maken en beïnvloeden. Evalueer bijvoorbeeld na een eerste project samen met de leerlingen hoe samenwerken in zo’n omgeving gaat en vergelijk het met de ervaringen die ze hebben met videoconferencing.